هاتف اصفهانی
هاتف اصفهانی
قرن: 12
(وف 1198 ق)
طبیب و شاعر. اصل وى از اردوباد آذربایجان بود و اجدادش در زمان سلاطین صفویه به اصفهان مهاجرت كردند و در آن شهر سكنى گزیدند. هاتف در اصفهان به دنیا آمد و در همان جا به كسب دانش پرداخت و ریاضى، حكمت، طب و علوم عربى را آموخت. او در طب و حكمت از محضر میرزا محمدنصیر طبیب اصفهانى، صاحب «مرآت الحقیقه» بهره برد و به كمك و ارشاد و اشراف او در این علوم تبحر یافت و از اطباى نامدار عهد كریم خان زند شد.
در شاعرى نیز مشتاق را به عنوان استاد خود اختیار نمود. وى با انجمن مشتاق كه محل تجمع طالبان تجدد در شعر بود، ارتباط پیدا كرد و در حلقه ى درس و بحث میرزا نصیر و مشتاق با لطفعلى بیگ آذر و سلیمان صباحى بیدگلى كاشى، دوستى و رفاقت یافت. او مدتى ملازم و مورد توجه میر عبدالوهاب موسوى حاكم اصفهان بود كه پس از عزل حاكم در آنجا نماند و به همراه لطفعلى بیگ آذر به قم و پس از مدتى به كاشان رفتند و از مصاحبان صباحى شدند.
بعضى از تذكره ها مى گویند كه این سه شاعر چندین بار به شهرهاى كاشان، اصفهان و قم سفر كرده اند. هاتف سرانجام در قم درگذشت و در همانجا به خاك سپرده شد. بعضى از تذكره‌ها فوتش را در كاشان و مدفنش را در قم مى‌دانند. هاتف در نظم عربى و فارسى ماهر بود و اشعار بسیارى در مدح ائمه اطهار علیهم السلام و خصوصاً حضرت امام على علیه السلام سروده است.
وى در غزل شیوه ى سعدى و خواجوى كرمانى را كه در آن عصر متروك بود، احیا كرد و در قصیده شیوه ى انورى و كمال الدین اصفهانى را دنبال مى كرد. ترجیع بند او كه ظاهراً بلندترین شعر دوره ى بازگشت است، به ترجیعات شیخ فخرالدین عراقی شبیه مى باشد. این ترجیع بند داراى پنج بند و در موضوع وحدت وجود است كه هاتف به واسطه ى آن مشهور و معتبر گردید. از آثارش: دیوان شعر، مشتمل بر قصاید، غزلیات، مقطعات، ترجیعات و رباعیات.
منابع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج6، ص121.
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |